رشد کودک خود را کودک دیگری مقایسه نکنید

مشکلی که بیشتر والدین آن را در رفتار خود دارند ، عادت نادرست “مقایسه” است. از همان نخستین روزهای تولد نوزاد ، اطرافیان به طور دائم کودک را با سایر کودکان مقایسه می کنند ؛ در مورد قد و وزن ، ظاهر و اندام و حتی صدای او نظر می دهند. این رفتار شاید در ابتدا عادی به نظر آید. طبیعی است که همه راجع به چنین اتفاقی صحبت کنند ، اما اگر پدر و مادر اندکی زیاده تر از مرزهای خود پیش بروند ، عادت می کنند که تمام عمر فرزند خود را با دیگران مقایسه کنند. به همین خاطر بهتر است که از همین ابتدا آگاهانه رفتار کنند.  در کنار منحصر به فرد بودن خلق و خوی نوزاد ، دو ویژگی دیگر نیز وجود دارند که در کودکان متفاوت است : سرعت و شیوه رشد نوزادان. بچه ها با سرعت و روش مخصوص خودشان رشد می کنند. هر کودک بر اساس شرایط وراثتی ، ذاتی و محیطی خویش رشد می کند و نمی توان همه کودکان را مجبور کرد که در سن معینی دندان در آورده و یا راه بروند. به عنوان مثال ، همین دندان در آوردن رویدادی است که به میزان زیادی به وراثت بستگی دارد. در عین حال ، مسائلی همانند کنترل ادرار یا حرف زدن تا حد زیادی به محیط رشد کودک بستگی دارد.

نمودارهای رشد همواره یک زمان خاص را به مراحل رشد کودک اختصاص می دهند و موجب ایجاد حس توقع و انتظار در والدین می شوند. در حالی که برای هر فعالیتی که کودکان طی رشد خویش می آموزند ، یک بازه زمانی وجود دارد و نه یک تاریخ خاص.

واکنشی که پدر و مادر و اطرافیان به این تفاوت های فردی کودکان نشان می دهند ، پایه و اساس اعتماد به نفس کودک را تشکیل می دهد و بر روابط میان والدین و فرزند نیز اثر طولانی مدت می گذارد. برای درک بهتر دو موقعیت زیر را با هم مقیاس کنید :

وضعیت 1

پرهام یک سال و نیمه و مادرش به میهمانی رفته اند. چند کودک نیز در آنجا حضور دارند . مادر یکی از آنها از مادر پرهام می پرسد : « آیا پرهام حرف می زند؟» مادر پرهام پاسخ می دهد :« بله! چند کلمه.» آن زن با تعجب می گوید : «اما دختر من همسن پرهام که بود دست کم بیست کلمه را به راحتی به زبان می آورد!»  مادر پرهام سراسیمه به فرزندش نگاه می کند و هنگامی که به منزل بازمی گردد ، به همسرش می گوید : «پرهام هنوز بلد نیست خوب صحبت کند. نگرانم در آینده از سایر دوستانش عقب بماند.»

وضعیت 2

هانیه با والدینش به تولد رفته است. او یک سال و سه ماه دارد. هنگامی که یکی از اقوام آنها را می بیند ، از پدر هانیه می پرسد :«آیا هانیه صحبت می کند؟» پدرش در حالی که هانیه را در آغوش دارد ، پاسخ می دهد :«البته ، دختر من پنج کلمه بلد است.» مرد با تعجب می گوید :«اما او باید بهتر از این ها حرف بزند. نوه ی من که همسن هانیه است ، تعداد کلمات بیشتری می داند.» پدر هانیه پاسخ می دهد : «به وقتش هانیه نیز حرف خواهد زد» پدر هانیه سپس با اطمینان خاطر دور می شود.

پدر هانیه به خوبی از حقیقت آگاه است که با ایجاد اطمینان  خاطر و محترم شمردن روند رشد فرزندش می تواند به او کمک کند.

وظیفه ما به عنوان والدین این است که کودک خود را بشناسیم نه کودکان دیگر را. با شناخت خصوصیات کودک و ایجاد فرصت هایی متناسب با شرایط کودک ، می توانیم به رشد آنها کمک کنیم.

همچنان که سرعت رشد هر کودکی با دیگری متفاوت است ، شیوه رشد آنها نیز فرق دارد. در واقع ، بچه ها با شیوه مخصوص به خودشان رشد می کنند. بعضی از کودکان برای آموختن اشتیاق بیشتری از خود نشان می دهند. آنها از اشتباه های خود ناراحت و یا خجالت زده نمی شوند. به راحتی در برابر دیگران به تمرین می پردازند و آنچه را که آموخته اند ، به نمایش می گذارند. عده دیگری از کودکان هیچ یک از مهارت های خود را در معرض دید نمی گذارند ، مگر وقتی که به خوبی از عهده انجام آن برآیند.

منبع